Czytelnicy i ich wybory literackie w 2. roku pandemii

W poprzednim artykule podsumowującym najnowszy raport Biblioteki Narodowej pisaliśmy, że stan czytelnictwa w Polsce powoli wraca do poziomu sprzed pandemii. Warto zadać sobie pytanie, po jakie książki czytelnicy sięgali najchętniej podczas drugiego roku zmagań z COVID-19? Z ostatniego „Raportu o stanie czytelnictwa w Polsce” dowiadujemy się m.in., że Remigiusz Mróz utrzymał pozycję najpoczytniejszego pisarza w Polsce. Jednak niektóre wyniki badań okazują się bardziej zaskakujące! Po które książki czytelnicy sięgali najchętniej w 2021 r.?

W poszukiwaniu silnych emocji: kryminały i romanse

Kolejny rok z rzędu wyraźnym trendem jest umacnianie się pozycji literatury gatunkowej. Czytelnicy najchętniej sięgali po powieści kryminalne i romanse.

Literatura kryminalna, a szczególnie thrillery psychologiczne, to najczęściej wybierane przez polskich czytelników typy książek. W 2021 r. czytelnicy sięgali po pozycje reprezentujące ten gatunek jeszcze chętniej, niż w roku 2020 (skok z 24% do 29%). W tym kontekście nie powinno dziwić, że w ostatnim badaniu zaszczytne miejsce najbardziej poczytnego pisarza w Polsce zajął Remigiusz Mróz. Stało się tak po raz trzeci z rzędu, przy czym w 2021 r. czytelnicy chętniej sięgali po książki, których bohaterem jest Wiktor Forst (a nie Joanna Chyłka). Najpoczytniejszą książką ubiegłego roku okazała się „Przepaść”, rozgrywająca się w Tatrach Zachodnich siódma część serii, której bohaterem jest wspomniany komisarz.

Na drugim miejscu, jeśli chodzi o zainteresowanie konkretnym gatunkiem literackim, znajdują się w najnowszym badaniu Biblioteki Narodowej popularne powieści obyczajowe, w tym romanse i powieści erotyczne. Warto zaznaczyć, że te ostatnie cieszyły się w 2021 r. o wiele mniejszym zainteresowaniem, niż rok wcześniej, kiedy prym wiodły książki E. L. Jamesa oraz Blanki Lipińskiej („Pięćdziesiąt twarzy Greya” oraz „365 dni”). O ile literatura sensacyjna cieszy się podobnym zainteresowaniem zarówno wśród czytelników, jak i czytelniczek, to powieści obyczajowe są zdecydowanie domeną kobiet. W 2021 r. czytelniczki chętnie sięgały po pozycje napisane przez Katarzynę Grocholę (również te starsze, jak np. „Nigdy w życiu!”) oraz Danielle Steel. Analiza wyników badania pozwala zaobserwować również rosnące zainteresowanie literaturą obyczajową o tematyce historycznej.

Zainteresowanie właśnie tymi gatunkami literackimi – kryminałami i romansami – wskazuje, że czytelnicy poszukują w lekturze z jednej strony silnych wrażeń, a z drugiej oderwania od znanej i często mniej emocjonującej rzeczywistości.

Literatura fantastyczna – od filmu do książki?

Horrory, fantasy i science-fiction – po te gatunki literackie w okresie objętym badaniem sięgnęło ok. 9% czytelników. Byli to przede wszystkim tzw. młodzi dorośli oraz młodzież. Wśród autorów tworzących beletrystykę fantastyczną prym wciąż wiedzie w Polsce Stephen King, choć widoczny jest spadek zainteresowania jego twórczością (z 2,5 % w 2020 r. do 1,4% czytelników w 2021 r.). Drugim najpoczytniejszym zagranicznym autorem okazał się Frank Herbert, twórca cyklu „Diuna”. Jeśli chodzi o rodzimych twórców, czytelnicy sięgali po „Solaris” i „Cyberiadę” Stanisława Lema oraz po różne części sagi o wiedźminie Geralcie autorstwa Andrzeja Sapkowskiego.

Szkolenie online pt. „Od serialu do książki, czyli młodzież w bibliotece”

Na zainteresowanie książkami wspomnianych autorów wpływ miały zapewne z jednej strony obchody 100. rocznicy urodzin Stanisława Lema, z drugiej zaś filmowe i telewizyjne premiery. Netflix wypuścił kolejny sezon serialu „Wiedźmin”, z kolei w kinach triumfy świeciła bardzo dobrze przyjęta epicka ekranizacja „Diuny”. Obecność ekranizacji na platformach VOD sprzyja ich szerokiej dostępności i wyraźnie przekłada się za zainteresowanie pierwowzorami literackimi.

• Od serialu do książki, czyli młodzież w bibliotece Przeczytaj relację z tego szkolenia!

Literatura faktu: biografie, reportaże i poradniki

Literatura niebeletrystyczna – w tym biografie, wspomnienia, reportaże, poradniki i książki popularnonaukowe – stanowi niemałą konkurencję dla beletrystyki. Po książki z tych kategorii sięgnęło 16% czytelników (niewielki spadek z 19% w porównaniu z 2020 r.).

Jeśli chodzi o biografie, czytelnicy najchętniej sięgali po opowieści o życiu znanych i popularnych osób, szczególnie polskich piosenkarzy i piosenkarek. Interesowały nas m.in. historie życia Tadeusza Nalepy („Breakout absolutnie”), Violetty Villas („Tygrysica z Magdalenki”) czy Kory Jackowskiej („A planety szaleją”).

8% czytelników wybrało reportaże, szczególnie te skupiające się na kulturze innych kultur, zarówno dalekich (np. „W Japonii, czyli w domu”, „Dotyk Afryki. Opowieści podróżne”), jak i bliskich („Zrób sobie raj” o współczesnych Czechach czy „Kajś: opowieść o Górnym Śląsku”). Pośród literatury niebeletrystycznej ważne miejsce zajmują również poradniki. W 2. roku pandemii czytelnicy sięgali po te pozycje, które dotyczyły umiejętności osiągnięcia dobrostanu oraz skutecznej komunikacji.

Więcej o strukturze wyborów czytelniczych Polaków w 2021 r. dowiesz się z raportu Biblioteki Narodowej pt. „Stan czytelnictwa w Polsce w drugim roku pandemii (2021-2021)”.

Chcesz zorganizować szkolenia dla pracowników swojej biblioteki, stacjonarnie lub online?