28 marca 2025 r. w Mszczonowie odbyło się praktyczne szkolenie dla bibliotekarek i pracowników instytucji kultury, poświęcone wykorzystaniu narzędzi sztucznej inteligencji w codziennej pracy biblioteki. Podczas szkolenia uczestnicy poznali możliwości generatywnej AI. Czyli technologii, która potrafi tworzyć teksty, obrazy, muzykę i wideo na podstawie prostego opisu.
AI w pigułce – od Deep Blue do ChatGPT
Szkolenie rozpoczęliśmy od ekspresowego przeglądu historii sztucznej inteligencji – od narodzin po przełomową rewolucję generatywną. Uczestnicy poznali drogę, jaką przeszła AI. Od szachowego sukcesu Deep Blue w 1997 roku po dynamiczny rozwój narzędzi takich jak ChatGPT (2022–2023). Dziś te narzędzia wspierają ludzi w edukacji, tworzeniu treści i komunikacji.
Czym jest generatywna AI i jak działa ChatGPT?
Następnie wyjaśniliśmy, czym różni się klasyczna AI (analizująca dane) od generatywnej AI (tworzącej nowe treści). Generatywna AI pracuje na ogromnych zbiorach danych (np. tekstach, obrazach) i uczy się wzorców. Następnie wykorzystuje je do tworzenia nowych treści, dzięki czemu może:
- pisać artykuły, maile, opowiadania, scenariusze,
- tworzyć obrazy, grafiki i ilustracje na podstawie opisu,
- generować muzykę i dźwięki,
- tworzyć animacje, prezentacje, filmy,
- symulować rozmowę (czaty, asystenci głosowi),
- programować (np. pisać fragmenty kodu).
Szczególną uwagę poświęciliśmy narzędziu ChatGPT – inteligentnemu chatbotowi, który rozumie pytania, pisze teksty, podsuwa pomysły i działa jak wirtualny asystent. Uczestniczki i uczestnicy poznali różnice między wersją darmową a płatnymi planami subskrypcyjnymi.
Chcesz dowiedzieć się więcej o narzędziach AI?
Zadania warsztatowe – kreatywnie z ChatemGPT
Podczas szkolenia wykonaliśmy trzy praktyczne ćwiczenia:
- Gra terenowa z okazji Dnia Dziecka
AI wygenerowała pomysł gry dla dzieci w wieku 8–12 lat, scenariusz oraz materiały promocyjne: plakat, grafikę na Instagram i posty na Facebooka. - Spotkanie autorskie z Blanką Lipińską (14 lutego)
Uczestnicy stworzyli kompletny plan wydarzenia – od harmonogramu, przez pytania do autorki, aż po scenariusz promocji w mediach społecznościowych. - Tydzień Bibliotek i Noc Bibliotek
AI pomogła przygotować kreatywne działania promujące czytelnictwo, w tym alternatywne okładki książek, wizualizacje literackich światów, postacie stworzone z opisów, a nawet bajki publikowane raz w miesiącu jako PDF i film.
Przegląd narzędzi AI dla instytucji kultury
W drugiej części szkolenia poznaliśmy szereg bezpłatnych, nowoczesnych narzędzi:
- Canva – z funkcjami Magic Write, Magic Edit, Magic Design czy AI Text to Speech, idealna do szybkiego tworzenia treści wizualnych.
- Bing Image Creator (DALL·E 3) – darmowe generowanie grafik na podstawie tekstu.
- Gamma.app – automatyczne tworzenie prezentacji z podanego tematu.
- Vidnoz – mówiące awatary AI do edukacji i promocji.
- Udio – tworzenie piosenek z opisu tekstowego.
- Pika, Kaiber, Runway, Animai – narzędzia do generowania krótkich filmów z tekstu.
- D-ID i Deep Nostalgia – ożywianie zdjęć, np. pomników czy postaci historycznych.
Szkolenie pokazało, że narzędzia sztucznej inteligencji mogą znacząco wzbogacić pracę bibliotek – nie tylko w zakresie promocji wydarzeń, ale też w edukacji, animacji kultury i codziennych zadaniach zespołu. Kluczem jest świadome i kreatywne podejście. AI nie zastępuje ludzi, ale może stać się wartościowym partnerem w działaniach.
