Według Pawła Tkaczyka grywalizacja to celowa zmiana zachowań ludzi poprzez zastosowanie mechanizmów znanych z gier. Technika ta bazuje na przyjemności, jaka płynie z pokonywania kolejnych wyzwań, rywalizacji, współpracy itp. Poza tym pozwala zaangażować ludzi do zajęć, które normalnie uważane są za nudne lub rutynowe. Właśnie taki mechanizm wykorzystują EKOgry.
EKOgry – sposób na edukację ekologiczną
Poważne gry to gry odnoszące się do poważnych tematów (zmiany klimatyczne, głód, brak wody pitnej, konsultacje społeczne) przez zabawę i rywalizację, wykorzystujące uczenie się przez doświadczenie. Chodzi tu o zmianę podejścia: gry i ich mechanizmy wykorzystuje się w sposób bardziej subtelny. Tak, żeby gracz nie zorientował się zbyt szybko, do zmian sposobu myślenia, postaw i codziennych zachowań. Poważne gry są bardzo efektywnym narzędziem dydaktycznym i dlatego są wykorzystywane w wielu dziedzinach edukacji, tak dzieci, jak i dorosłych. Od przedmiotów przyrodniczych, poprzez uczenie obsługi klienta i przeprowadzanie operacji chirurgicznych, aż do szkoleń w zakresie zarządzania. Gry takie umożliwiają zdobycie wiedzy, umiejętności, a czasem zmianę poglądów przez doświadczenie.
Zrozumieć konsekwencje
Bardzo ważne jest nie tyle doświadczenie rozgrywki, wygrana czy przegrana, ale wnioski jakie z tej gry wyciągną jej uczestnicy. Stąd w poważnych grach niezwykle istotna jest rola mistrza gry, jego sposób prowadzenia rozgrywki i omówienie gry po jej zakończeniu. Nie chodzi jedynie o wytłumaczenie dlaczego ktoś wygrał a inny przegrał rozgrywkę. Ważne by omówić rzeczywiste sytuacje i procesy jakie gra przedstawiała (najczęściej w sposób uproszczony) i konsekwencję działań poszczególnych graczy. Gra kondensuje czas i przestrzeń przez co umożliwia doświadczenie skutków decyzji, których pewnie byśmy nie doświadczyli w realnym życiu.
Z drugiej strony daje możliwość uczenia się na swoich błędach. Można je naprawić w kolejnych rundach, przez co gracze uczą się związków przyczynowo-skutkowych. W dobrze zaprojektowanej grze poziom trudności wzrasta wraz z umiejętnościami gracza. Element rywalizacji i rozrywki wzmaga koncentrację i umożliwia zaistnienie stanu przepływu (ang. flow) czyli stanu umysłu w którym uczymy się bez wysiłku. W takiej rozgrywce gracze mogą w pełni zaangażować się emocjonalnie i intelektualnie. Niejako zanurzyć się w sytuacji, utożsamić z postacią, jaką odgrywają i doświadczyć zupełnie nowych emocji.
Przykłady EKOgier
Wiele organizacji takich jak Worldwatch Institute czy polskie: PAH i Centrum Rozwiązań Systemowych wykorzystuje poważne gry do pracy z młodzieżą, osobami dorosłymi, także tymi dotkniętymi analfabetyzmem. Służą one do wyjaśniania mechanizmów działania naszego świata, nadmiernej konsumpcji i zrównoważonego rozwoju.
Istnieje wiele dowodów na to, że gry wpływają na ludzkie zachowanie. W grę Darfur is Dying (Take Action Games), grano już miliony razy i właśnie ta gra doprowadziła do tego, że około 50 tysięcy osób zdecydowało się na przekazanie pieniędzy na cele charytatywne. World Without Oil, symulacyjna gra o niedoborze ropy oparta na współpracy, pozytywnie wpłynęła na zachowanie osób, które w nią grały. Część z badanych graczy zaczęła zakładać własne ogródki warzywne, przeszła na biopaliwa, a nawet przeniosła się do mniejszych domów, by obniżyć rachunki za prąd. Gra Rozegraj miasto uczy mechanizmu działania konsultacji społecznych i dialogu nie tylko młodych Warszawiaków, ale i mieszkańców innych miast (w tym Poznania w którym mieszkam).
EKOgry – gdzie je znaleźć i jak je tworzyć?
Skąd wziąć dobre poważne gry? Można wymyślić samemu, wiem to sporo pracy i to dla zespołu osób, jednak wielka przygoda, co jest bardzo cenne. Wiele ciekawych gier dydaktycznych jest wydawanych przez jednostki samorządów terytorialnych, NGOsy, parki narodowe, stowarzyszenia – niełatwo je niestety odnaleźć. Często można na nie trafić przy okazji różnych festynów, konferencji – warto mieć oczy szeroko otwarte.
Ciekawym projektem są Zielone Gry mające na celu przetłumaczenie i popularyzację gier Worldwatch Institute. Na ich platformie internetowej zielonegry.crs.org.pl. Znajdziecie polskie i angielskie wersje znanych gier (Gra z klimatem, Władcy doliny, Gra o las) możliwych do wykorzystania w sali komputerowej biblioteki. Scenariusze zajęć z użyciem tych gier i sporo materiałów pisanych. Gry planszowe to także projekty magisterskie – na warsztatach będzie można je poznać.
Czy wiesz, że EKOgry możesz stworzyć samodzielnie w aplikacji ActionTrack? Zobacz przykłady!
Wpław po skarb
Zielony Kapturek
Eko-przygoda w Stumilowym Lesie
W pszczelim raju
Czy gry mogą stać się panaceum na wszystkie wyzwania edukacyjne? Nie, mogą jednak pomóc zainicjować zmianę w ich uczestnikach, trudną do uzyskania przy użyciu innych, tradycyjnych środków edukacyjnych. Półka z grami do wypożyczenia w bibliotece to wymarzone miejsce dla poważnych gier.
Sprawdź szkolenia w kategorii: EKObiblioteka > EKOgry.
