Jak na każdym szkoleniu, poświęconym tematowi „Ukraińcy w bibliotece”, zaczynamy spotkanie od liczb i statystyk. Później analizujemy potrzeby osób, które przyjeżdżają zza ukraińskiej granicy. A potem zastanawiamy się nad tym, jak tworzyć dla nich ofertę i pokazać im, że są u nas mile widziani. W trakcie szkolenia inspirujemy się innymi bibliotekami w Polsce i u zachodnich sąsiadów.
Tym razem miałam przyjemność przejść przez cały ten proces wspólnie z bibliotekarzami z Miejskiej Biblioteki Publicznej w Raciborzu na szkoleniu online.
Ukraińcy w Raciborzu
Jak pokazują najnowsze statystyki w gminie raciborskiej mieszka prawie 15 tysięcy osób z Ukrainy, posiadających kartę pobytu. Warto sobie doliczyć także Ukraińców, którzy przebywają w Raciborzu na podstawie wizy (krajowej, Schengen, czy roboczej), lub na podstawie paszportu biometrycznego (bez wizy). Ile łącznie osób się uzbiera? 20 tysięcy? 30? A może więcej?
Wiedza o tej liczbie daje świadomość tego, jak wielka jest grupa potencjalnych odbiorców oferty biblioteki w Raciborzu. Im większa liczba osób z Ukrainy – tym większy potencjał i więcej możliwości.
Analizując potrzeby osób z Ukrainy w Polsce, sięgnęliśmy po porównanie polskiej i ukraińskiej kultury, świąt oraz tradycji. Zastanowiliśmy się, jakie wydarzenia można zorganizować w najbliższym, świątecznym czasie.
Ukraińcy w bibliotece – jakie wydarzenia zorganizować w styczniu?
Korzystając z okazji zbliżających się Świąt Bożego Narodzenia, warto pomyśleć nad zorganizowaniem ukraińskiej Wigilii w bibliotece. Jest 6 stycznia, kiedy w Polsce obchodzi się święto Trzech Króli i przy okazji jest dzień wolny. Samo Boże Narodzenie ludzie na Ukrainie świętują 7 stycznia.
Ukraińska Wigilia w polskiej bibliotece
A więc 7 stycznia – to fantastyczna okazja, żeby zebrać użytkowników z Ukrainy pochodzenia ukraińskiego i polskiego, dla integracji i zapoznania się z sąsiednią kulturą i tradycjami. Można zachęcić ukraińskich czytelników do przygotowania kilku najważniejszych potraw wigilijnych i na przykład – pączków. Tak, tak. Na ukraińską Wigilię (dosłownie z ukraińskiego – Święty Wieczór (Святий Вечір)) je się pączki. Ale za to na Ukrainie nie ma czegoś takiego jak „Tłusty czwartek”.
Naszykować pączków, wybrać kilka ukraińskich kolęd i przy wspólnym stole je zaśpiewać. Można również zachęcić czytelników, zwłaszcza rodziców z dziećmi z Ukrainy, do zorganizowania Wertepu.
Wertep w bibliotece
Wertep to teatrzyk bożonarodzeniowy, w którym mogą brać udział dzieci i dorośli. Polega na tym, że uczestnicy wertepu odtwarzają scenki z czasu Bożego Narodzenia – zazwyczaj satyryczne i obyczajowe. Często rymowane oraz przeplatane z kolędami.
Przykładowo można zobaczyć Wertep, w którym występują dzieci z grupy “Łastiwczata”, czyli “jaskólęta” (lastiwka (ластівка) – to jaskółka po ukraińsku), działającej przy Stowarzyszeniu Łemków: kliknij tutaj.
Ukraińskie zimowe święta
Zimowe święta na Ukrainie trwają długo – rozciągają się na cały styczeń! Najpierw jest Sylwester (1 stycznia), potem Wigilia i Boże Narodzenie. Od 8 stycznia ludzie o najpopularniejszych imionach obchodzą imieniny: Marii (8 stycznia), Stefana (9 stycznia), Anny (11 stycznia), Wasyla i Melanii (14 stycznia).
14 stycznia to nie tylko dzień imienin, lecz również Stary-Nowy Rok. To właśnie tego dnia niektórzy ludzie jeszcze raz odprowadzają Stary Rok i podobnie, jak 1 stycznia, witają Nowy.
Szczodry Wieczór
Szczodry Wieczór, Szczodra Wigilia – to jeszcze jedna Wigilia. Tylko tym razem Szczodra, czyli taka, w którą już można jeść nie tylko postne dania. Obchodzi się ją 18 stycznia. Jest to Wigilia przed chrzcinami Jezusa, które obchodzi się 19 stycznia, i są znane jako Jordan. Nazwa Jordan pochodzi od nazwy rzeki, w której według wierzeń prawosławnych Jezus został ochrzczony przez Jana Chrzciciela. To w ten dzień ukraińskie morsy kąpią się w jeziorach, jako symbol chrzcin Jezusa.
Szczodra Wigilia jest pięknym świętem i okazją do zorganizowania wydarzenia dla bibliotecznych użytkowników z Ukrainy. W ten wieczór, jak na Wigilię, na stole jest 12 potraw. Ukraińcy również śpiewają kolędy – ale inne, niż na Wigilię, omawiające Szczodry Wieczór.
W odróżnieniu od Bożego Narodzenia 7 stycznia, na Szczodry Wieczór i na Chrzest Jezusa na Ukrainie nie ma dnia wolnego od pracy. Ale, tak czy siak, każdy czuje świąteczną atmosferę w powietrzu.
Biblioteka dla Ukraińców
Wiedząc o tak długich świętach na Ukrainie, warto w swojej bibliotece zarezerwować chociaż jeden, lub dwa dni i zorganizować wydarzenie dla Ukraińców. To na pewno przyniesie im dużo radości i zachęci do częstszego odwiedzenia biblioteki. A bibliotekarze zapoznają się z ukraińskimi tradycjami i zrobią krok do przodu w przyciąganiu osób z Ukrainy do biblioteki.
Pamiętaj tylko, że organizując takie wydarzenia, MUSISZ informować o nim na swoich kanałach społecznościowych, w gazetach lokalnych, na plakatach i ulotkach W DWÓCH JĘZYKACH: przede wszystkim po ukraińsku, a potem po polsku. Jest to ważne, ponieważ grupa docelowa takiego integracyjnego wydarzenia to przecież osoby z Ukrainy, do których warto zwrócić się bezpośrednio!
