Oszczędzanie energii elektrycznej stało się koniecznością. Wraz z ochroną konsumentów przed nadmiernym wzrostem cen prądu rząd wprowadził obowiązek ograniczenia zużycia prądu m.in. dla instytucji kultury. Nowe zasady zaczną obowiązywać już od grudnia 2022 roku. Za brak wprowadzonych zmian grozi kara aż do 20 tysięcy złotych. Z artykułu dowiesz się, kogo dotyczą nowe przepisy oraz jak dostosować do nich działanie instytucji.
Oszczędzanie energii elektrycznej – kogo dotyczą nowe przepisy
Ustawa z dnia 7 października 2022 roku o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej wprowadza w par. 37 dodatkowe obowiązki dla instytucji publicznych, w tym instytucji kultury.
Jednostki sektora finansów publicznych wg art. 9 pkt 13 ustawy o finansach publicznych to właśnie „państwowe i samorządowe instytucje kultury”. Nowe zasady będą więc dotyczyły domów kultury, bibliotek oraz instytucji artystycznych bez względu na to, kto jest ich organizatorem. Ograniczenia te są niezależne od procedowanych obecnie ograniczeń cen prądu – to są dwie różne ustawy i dwie różne logiki. Nie należy więc zakładać, ograniczenie cen prądu sprawi, że instytucje automatycznie zmieszczą się w limicie – w omawianej ustawie chodzi o ograniczenie zużycia, a nie o ograniczenie kosztów.
Jakie zmiany wprowadza ustawa?
Cele określone w ustawie są dwa:
- zmniejszenie zużycia energii elektrycznej już w grudniu 2022 roku o 10% w porównaniu do 1/12 średniorocznego zużycia w latach 2018-2019;
- zmniejszenie zużycia energii elektrycznej w 2023 roku o 10% w stosunku do 2022 roku.
Ograniczenia te są zgodne z założeniami na poziomie Unii Europejskiej, która zobowiązała państwa członkowskie do ograniczania zużycia energii elektrycznej.
Co należy zrobić?
-
Najpierw trzeba dobrze policzyć, jakie jest maksymalne dozwolone dla danej instytucji zużycie prądu na grudzień 2022 oraz na cały 2023 rok.
- Następnie trzeba zebrać realne dane, co i w jakiej ilości zużywa prąd.
- Dopiero na podstawie powyższych danych można będzie określić, w jaki sposób można osiągnąć określone w ustawie cele. Czy trzeba wymienić stary sprzęt lub oświetlenie? Czy przenosimy część pracy w tryb zdalny? Czy może trzeba będzie odwołać jakieś wydarzenia?
- Kolejnym etapem jest bieżący nadzór nad poziomem zużycia – trzeba dobrze zaplanować działania, żeby wiedzieć, kiedy limit może zostać przekroczony.
Dlaczego w ten sposób? Bez rzetelnie opracowanych danych będziecie poruszać się „po ciemku” i zgadywać, co należy zrobić. Tymczasem niekoniecznie działania, które wydają się najbardziej energooszczędne, takie rzeczywiście będą. Konsekwencją tego może być nieosiągnięcie celów. Może się to wiązać z nałożeniem kary administracyjnej w wysokości do 20 tysięcy złotych (i to dwukrotnie – raz za nieosiągnięcie celu z 2022 roku oraz drugi raz za nieosiągnięcie celu w 2023). Słowem: konsekwencje mogą być poważne.
Jak wykorzystać sytuację dla rozwoju instytucji?
Chociaż ustawa wprowadza gwałtowne zmiany w funkcjonowaniu instytucji, można je także wykorzystać dla dobra instytucji i jej otoczenia. Przemyślenie sposobów wykorzystywania energii oraz bardziej ekologiczne gospodarowanie zasobami to działania, które warto podejmować niezależnie od zewnętrznych okoliczności. Spodziewamy się co prawda, że ceny prądu dla sektora kultury będą w kolejnym roku zamrożone – nie wiadomo, jak długo sytuacja ta się utrzyma. Ograniczenie zużycia zasobów oraz szukanie alternatywnych rozwiązań (np. w energii odnawialnej) to kierunki, które powinny być obecnie naturalnym działaniem instytucji publicznych – dbających zarówno o środowisko, jak i o własny rozwój. Zielona transformacja to priorytet na kolejne lata dla polityki samorządowej, krajowej i unijnej. Na dobrze zaplanowane działania można będzie pozyskać zapewne dodatkowe finansowanie.