Podczas webinarium poświęconego programom „Nasze tradycje” oraz „Odkrywcy”, uczestnicy zadali wiele istotnych pytań dotyczących m.in. uprawnionych wnioskodawców, zasad naboru, konstrukcji budżetu, a także interpretacji wybranych zapisów regulaminu. Aby ułatwić dostęp do informacji i uporządkować najważniejsze zagadnienia, przygotowaliśmy zestaw odpowiedzi podzielony na tematyczne kategorie – tak, by szybko i wygodnie można było znaleźć potrzebne wyjaśnienia.
W 2025 roku Ministerstwo Edukacji Narodowej ogłosiło dwa programy, w których mogą aplikować m.in. biblioteki, domy kultury, ośrodki, centra kultury oraz muzea:
- „Nasze tradycje” – program wspierający działania związane z kulturą lokalną i dziedzictwem;
- „Odkrywcy” – program rozwijający kreatywność i kompetencje STEM wśród dzieci i młodzieży.
Poniższe pytania pochodzą z sesji Q&A, która odbyła się podczas webinarium dla bibliotek i instytucji kultury, zorganizowanego przez Fundację Good Culture oraz Good Books.
Zachęcamy także do zapoznania się z zasadami programów oraz ofertą warsztatów i działań edukacyjnych, które mogą wzbogacić projekty realizowane w ramach obu programów:
Nagranie webinarium o programach MEN 2025 dla bibliotek jest dostępne do 25 kwietnia 2025 r.:
KLIKNIJ, JEŚLI CHCESZ OBEJRZEĆ NAGRANIE >>
Podczas webinarium:
- omawiamy cele i główne założenia programów „Nasze tradycje” i „Odkrywcy”,
- przybliżamy kryteria oceny wniosków i podpowiadamy, na co warto zwrócić szczególną uwagę,
- dzielimy się pomysłami na działania edukacyjne dopasowane do omawianych programów.
PYTANIA I ODPOWIEDZI: PROGRAMY „NASZE TRADCYJE” i „ODKRYWCY” 2025Wybierz kategorię pytań: |
Pytania ogólne o programy Muzeum Historii Polski
Czy jest możliwe, aby złożyć dwa wnioski: jeden „Odkrywcy”, a drugi „Nasze tradycje”?
Tak. „Nasze tradycje” i „Odkrywcy” to dwa osobne programy. W każdym z nich jeden wnioskodawca może złożyć po jednym wniosku.
Pytanie o program „Nasze tradycje”: czym dokładnie różni się Moduł 1 od Modułu 2?
Moduł pierwszy („Edukacja i świadomość kulturalna”) koncentruje się na edukacji dzieci i młodzieży – poprzez warsztaty edukacyjne, zajęcia artystyczne, współpracę z instytucjami kultury i tworzenie materiałów dydaktycznych – ma na celu budowanie świadomości kulturowej i rozumienia roli dziedzictwa w codziennym życiu. Moduł drugi („Tradycje i obrzędy”) skupia się na współpracy z otoczeniem lokalnym, które ma służyć ożywieniu i podtrzymywaniu lokalnych tradycji – poprzez warsztaty rzemiosła, spotkania ze specjalistami w zakresie dziedzictwa regionalnego oraz działania popularyzujące lokalne obrzędy i zwyczaje.
Uprawnieni wnioskodawcy i partnerstwo
Czy w tym programie mogą brać udział muzea jako samorządowe instytucje kultury?
Tak, wśród uprawnionych wnioskodawców są instytucje kultury, w tym muzea.
Czy centrum kultury jako samorządowa instytucja kultury może wziąć udział w projekcie?
Tak, wśród uprawnionych wnioskodawców są instytucje kultury, w tym domy, centra i ośrodki kultury.
Rozumiem, że biblioteki pedagogiczne mogą się ubiegać o dotację?
Nie, bibliotek pedagogicznych nie ma wśród uprawnionych wnioskodawców. Biblioteki pedagogiczne są natomiast wymienione jako podmioty, do których mogą być kierowane działania w ramach programów MEN na 2025 r. Może warto pomyśleć o porozumieniu z lokalną biblioteką publiczną lub inną instytucją kultury?
Czy biblioteka szkolna może wnioskować?
Nie, biblioteki szkolne nie są uprawionymi wnioskodawcami w żadnym z programów. Są natomiast wymienione jako podmioty, do których mogą być kierowane działania realizowane w ramach programów MEN na 2025 r. Może warto pomyśleć o porozumieniu z lokalną biblioteką publiczną lub inną instytucją kultury?
Czy odbiorcą działań mogłyby być też świetlice socjoterapeutyczne?
Zgodnie z regulaminem obu programów, ich przedmiotem jest wsparcie w zakresie realizacji działań wspierających system oświaty skierowanych do podmiotów wymienionych w art. 2 ustawy „Prawo oświatowe”. Są to: przedszkola, szkoły podstawowe, ponadpodstawowe i artystyczne, placówki oświatowo-wychowawcze, placówki kształcenia ustawicznego, placówki artystyczne, poradnie psychologiczno-pedagogiczne, młodzieżowe ośrodki wychowawcze, młodzieżowe ośrodki socjoterapii, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze oraz specjalne ośrodki wychowawcze dla dzieci i młodzieży wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki, a także placówki doskonalenia nauczycieli, biblioteki pedagogiczne oraz kolegia pracowników służb społecznych.
Czy w programie „Nasze tradycje” chodzi o grupy zorganizowane, szkolne, które przyjdą do biblioteki na warsztaty w trakcie zajęć lekcyjnych? Czy w ramach zajęć popołudniowych w bibliotece mogą być organizowane warsztaty na ten temat, dla dzieci z rodzicami?
Oba programy („Nasze tradycje” i „Odkrywcy”), koncentrują się na wspieraniu edukacji pozaszkolnej/pozalekcyjnej. Ich przedmiotem jest realizacja działań wspierających system oświaty skierowanych do podmiotów wymienionych w art. 2 ustawy „Prawo oświatowe”. Są to: przedszkola, szkoły podstawowe, ponadpodstawowe i artystyczne, ale także placówki oświatowo-wychowawcze, placówki kształcenia ustawicznego, placówki artystyczne, poradnie psychologiczno-pedagogiczne, młodzieżowe ośrodki wychowawcze, młodzieżowe ośrodki socjoterapii, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze oraz specjalne ośrodki wychowawcze dla dzieci i młodzieży wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki, a także placówki doskonalenia nauczycieli, biblioteki pedagogiczne oraz kolegia pracowników służb społecznych.
Jesteśmy spółką z o.o. non profit jako organ prowadzący przedszkole. Czy lepiej złożyć tak właśnie wniosek w programie „Odkrywcy”, czy lepiej jako fundacja? Też mamy taką zarejestrowaną.
Do wnioskowania o środki w obu programach uprawione są zarówno organizacje pozarządowe (fundacja), jak i spółki z o. o. (o ile nie mają na celu osiągania zysku i prowadzą działalność w zakresie oświaty i wychowania). Decyzja należy zatem do wnioskodawcy.
Kwalifikowalność i tematyka działań
Czy w pierwszym module w programie „Nasze tradycje” można zorganizować spotkanie autorskie z autorami legend?
Moduł pierwszy („Edukacja i świadomość kulturalna”) obejmuje m.in. organizowanie zajęć i warsztatów dla dzieci i młodzieży poświęconych kulturze, w tym lokalnym tradycjom, sztuce i dziedzictwu kulturowemu. Legendy stanowią element kulturowego dziedzictwa i jako takie mogłyby być tematem warsztatów lub na nich mógłby skupiać się festiwal poświęcony lokalnemu dziedzictwu. W przypadku takich działań należałoby wybrać moduł pierwszy. W przypadku spotkania autorskiego lepszym wyborem wydaje się jednak moduł drugi („Tradycje i obrzędy”), który obejmuje m.in. „spotkania z regionalistami, etnografami i historykami specjalizującymi się w dziedzictwie regionalnym”.
Czy mogą być zajęcia z programowania?
Zgodnie z regulaminem celem programu „Odkrywcy” jest m.in. organizowanie zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych oraz warsztatów rozwijających kreatywność dzieci i młodzieży oraz kształtujących wiedzę w zakresie nauk STEM (Science, Technology, Engineering, Mathematics / Nauki, Technologii, Inżynierii i Matematyki), a także tworzenie warunków do rozwoju zainteresowań i uzdolnień uczniów
szczególnie w obszarze nowych technologii. W naszej ocenie zajęcia z programowania wpisują się w te cele.
Czy w ramach „Odkrywców” można organizować zajęcia studyjne/wyjazdowe/wycieczki?
W ramach programu „Odkrywcy” nie jest bezpośrednio wskazane organizowanie wyjazdów studyjnych czy wycieczek, ale jeśli mają one na celu rozwoju wiedzy i umiejętności w zakresie nauk ścisłych, technologii, inżynierii, matematyki (STEM) lub promowanie wiedzy o polskich naukowcach oraz interaktywne poznawanie dziedzictwa kulturowego, to takie działania mogą być uznane za zgodne z celami programu. Kluczowe będzie, aby wyjazdy miały cele związane z nauką i edukacją oraz były dobrze uzasadnione w koncepcji projektu.
Czy efektem działań może być artystyczna książka fotograficzna opisująca relacje mieszkańców Gniezna z historią tego miasta? Tym bardziej, że teraz obchodzimy 1000. rocznicę koronacji Chrobrego?
Tego typu projekt wpisuje się w cel programu, który obejmuje promowanie lokalnego dziedzictwa kulturowego oraz tworzenie materiałów edukacyjnych. Książka może być zarówno nośnikiem tradycji, jak i nowoczesnym sposobem jej upowszechniania, łącząc artystyczny wyraz z edukacyjną funkcją. Projekt taki mógłby obejmować współpracę z lokalnymi instytucjami kultury (np. muzeami, archiwami, galeriami), które mogłyby dostarczyć materiałów do książki.
Czy w ramach jednego modułu programu „Nasze tradycje” (np. „Edukacja i świadomość kulturalna”) trzeba zrealizować wszystkie wymienione w nim działania, czy można skupić się tylko na wybranych, np. organizacji warsztatów i zajęć edukacyjnych dla dzieci i młodzieży?
Projekt powinien realizować cele programu i wpisywać się w wybrany moduł. Nie ma obowiązku realizowania wszystkich wymienionych działań. Można skupić się na jednym lub kilku z nich, w zależności od koncepcji projektu, np. ograniczyć się do organizowaniu warsztatów i tworzenia interaktywnych pomocy dydaktycznych.
Czy w programie „Nasze tradycje” można łączyć tradycyjny haft np. z komputerową hafciarką czy ploterem laserowym?
Planując działania warsztatowe w ramach programu „Nasze tradycje” można łączyć tradycyjne techniki, takie jak haft ręczny, z nowoczesnymi technologiami, np. komputerowymi hafciarkami czy ploterami laserowymi. Wykorzystanie nowoczesnych narzędzi w kontekście tradycyjnych rzemiosł może stanowić innowacyjne podejście do promocji i zachowania lokalnych tradycji, szczególnie jeśli takie połączenie technologii i tradycji pozwala na lepsze zrozumienie dziedzictwa kulturowego oraz angażowanie uczestników w proces twórczy. Ważne jest, aby działania te wpisywały się w cel programu, czyli promowanie i kultywowanie lokalnych tradycji.
W ramach programu „Nasze tradycje” można organizować konferencje i seminaria. Czy można liczyć na pomoc Good Books?
Chętnie wesprzemy instytucje kultury w organizacji konferencji lub seminariów, w formie stacjonarnej, hybrydowej lub online. DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ >>
Budżet, wkład własny i kwestie finansowe
Czy wkład własny jest finansowy czy może być osobowy lub rzeczowy?
Wkład własny może być wniesiony tylko w postaci wkładu finansowego. Wkład rzeczowy i osobowy mogą być opisane w części merytorycznej wniosku, ale nie są liczone jako wkład własny do projektu.
We wniosku w „Zestawieniu kosztów realizacji projektu” jest rubryka „Udział wkładu własnego”. Co należy tam wpisać?
W rubryce „Udział wkładu własnego” należy wskazać, które koszty i w jakim zakresie zostaną pokryte ze środków własnych wnioskodawcy. Trzeba podać konkretną kwotę wkładu własnego przypisaną do danej pozycji budżetowej. W programie „Nasze tradycje” wkład własny nie jest obowiązkowy, ale jego zadeklarowanie może pozytywnie wpłynąć na ocenę wniosku w kontekście efektywności kosztowej projektu. W programie „Odkrywcy” wkład własny powinien wynieść przynajmniej 5% wartości projektu.
Pytanie o wkład własny: według regulaminu nie może pochodzić z budżetu jednostek samorządu terytorialnego. Czy biblioteka powiatowa, finansowana przez starostwo powiatowe, bez innych dochodów może składać wniosek?
Tak, biblioteka powiatowa może złożyć wniosek, pod warunkiem że tryb udzielenia dotacji z budżetu powiatu nie wyklucza możliwości przeznaczenia tych środków na pokrycie wkładu własnego. Zgodnie z regulaminem, wkład własny nie może pochodzić ze środków publicznych, w tym z budżetu jednostek samorządu terytorialnego, chyba że sposób udzielenia dotacji nie wyklucza takiego przeznaczenia. Oznacza to, że jeśli biblioteka otrzymuje dotację na działalność statutową, a dokumenty (np. uchwała budżetowa) nie zawierają zakazu wykorzystania jej na wkład własny a środki te są przeznaczane na cele zgodne z realizowanym projektem, to wkład własny może zostać uznany za kwalifikowalny, nawet jeśli nie pochodzi z innych, pozabudżetowych źródeł. Rekomendowane jest jednak uzyskanie pisemnego potwierdzenia od organu prowadzącego (np. starostwa), że przekazana dotacja nie wyklucza takiego zastosowania środków. To zwiększy bezpieczeństwo formalne wniosku.
Czym są koszty bezpośrednie? Czy wynagrodzenia dla osób zatrudnionych np. w bibliotece, ale wykonujących na rzecz projektu działania niezwiązane z zakresem ich obowiązków, są kwalifikowalne? Jaki to koszt? Bezpośredni czy pośredni?
Koszty bezpośrednie to te, które można bezpośrednio przypisać do realizacji działań w ramach projektu. Przykłady: wynagrodzenia osób zatrudnionych specjalnie do realizacji projektu, zakup materiałów. Koszty pośrednie nie mogą przekroczyć 10% całkowitego kosztu realizacji projektu i obejmują te wydatki, które są niezbędne do realizacji projektu, ale nie mogą być bezpośrednio przypisane do konkretnych działań projektu (np. wynagrodzenia personelu administracyjnego – kadry, księgowość, obsługa prawna, usługi pocztowe, kurierskie, opłaty manipulacyjne i bankowe związane z realizacją projektu oraz zakup drobnego sprzętu.
A zakup drobnego sprzętu w kosztach pośrednich – co można tutaj zaliczyć?
Zakup drobnego sprzętu jako koszt pośredni oznacza wydatki na wyposażenie, które wspiera realizację projektu, ale nie jest bezpośrednio przypisane do konkretnych działań merytorycznych. Zakupy te nie mogą być kluczowe dla realizacji projektu – wówczas powinny być kosztem bezpośrednim. Do drobnego sprzętu zaliczyć można np. sprzęt biurowy (np. laminator) czy małe urządzenia elektroniczne (np. przedłużacze, listwy antyprzepięciowe, dyski typu pendrive). Należy pamiętać, że każdy taki zakup musi być uzasadniony potrzebą realizacji projektu.
Czy można uwzględnić wynagrodzenie dla koordynatora? Czy są to koszty pośrednie?
Tak, są to koszty pośrednie, które obejmują m.in.. „koszty wynagrodzeń personelu administracyjnego, w tym obsługi kadrowej, prawnej i księgowej projektu”. Koszty pośrednie nie mogą przekroczyć 10% całkowitego kosztu realizacji projektu.
Czy instytucja kultury może płacić z projektu za swoim pracownikom za pracę przy projekcie (dodatkową do ich etatowych obowiązków)?
Tak, instytucja kultury może płacić pracownikom za dodatkową pracę przy projekcie, jeśli jest to praca wykraczająca poza standardowe obowiązki. Warunki:
- Wynagrodzenie musi być uwzględnione w kosztorysie projektu.
- Powinna być podpisana umowa lub aneks określający zakres pracy i wynagrodzenie.
- Praca musi być dodatkowa, niezwiązana z codziennymi obowiązkami etatowymi.
Czy ze względu na brak kosztów kwalifikowanych można w ramach programów zakupić środki trwałe służące do realizacji zadania?
W obu programach z finansowania wyłączone są jednostkowe koszty zakupu środka trwałego powyżej 10 000 zł.
Skąd wynika ograniczenie (10 000zł kosztu jednostkowego), przy tak dużej kwocie dofinansowania grantu od 100k do 1 mln ??
Ograniczenie to wynika bezpośrednio z zapisów regulaminu programu – dokładnie z rozdziału IV, punktu 5.7. Zgodnie z nim, w ramach programu nie mogą być finansowane jednostkowe koszty zakupu środków trwałych przekraczające kwotę 10 tys. zł. Oznacza to, że nawet przy wysokim dofinansowaniu, nie ma możliwości sfinansowania pojedynczych zakupów o wartości powyżej 10 000 zł brutto. Tego typu ograniczenie ma zapewne na celu ukierunkowanie wydatkowania środków przede wszystkim na działania merytoryczne, a nie na kosztowne inwestycje. Dodatkowo pozwala to uprościć proces rozliczania projektu i uniknąć komplikacji związanych z ewidencją środków trwałych, które według przepisów rachunkowych wymagają szczególnego traktowania.
Zastanawiam się, jak przekazać zakupione przedmioty (bo można do 10 000zł jednostkowo) na szkołę do wykorzystania przez uczniów… jakąś umową darowizny?
Ponieważ regulamin nie zawiera szczególnych wytycznych dotyczących przekazywania środków trwałych zakupionych w ramach projektu, w naszej ocenie można przekazać je szkole zgodnie z wewnętrznymi zasadami instytucji, na przykład poprzez umowę darowizny lub umowę użyczenia.
Czy w kosztorysie powinniśmy pisać pozycje szczegółowe czy ogólnie?Np. przy organizacji WYSTAWY – „organizacja wystawy” – xxxx zł. Czy rozbijamy na materiały, eksperta, zakup sztalug, wody itp.?
Dobrze przygotowany kosztorys to jeden z kluczowych elementów oceny. W kosztorysie należy unikać zbyt ogólnych pozycji. Komisja oceniająca projekt musi mieć jasność na co dokładnie zostaną przeznaczone środki, czy koszty są racjonalne i uzasadnione oraz czy są zgodne z celem projektu. Dlatego rekomendowane jest stosowanie szczegółowego rozpisania kosztów.
Czy zajęcia edukacyjne mogą być fakturowane jako usługa/całość, czy rozbijać należy je na godziny/jednostki?
W kosztorysie projektowym zaleca się stosowanie rozbicia na jednostki (niekoniecznie godziny, ale np. liczbę dni warsztatowych). Zapewnia to większą przejrzystość dla oceniających – widać, co konkretnie kryje się za daną kwotą (np. 5 warsztatów × 1000 zł = 5 000 zł). W umowie o dzieło lub zlecenie z wykonawcą można zawrzeć zapis typu „przeprowadzenie cyklu 5 warsztatów – wynagrodzenie 5 000 zł”. Czyli całość może być fakturowana jako jedna usługa, ale w kosztorysie projektu rekomendujemy wskazać jednostki (np. dni, spotkania), które pozwolą uzasadnić koszt.
Czy koszty promocji projektu w programie „Odkrywcy” są kwalifikowalne? Jeśli tak, to czy jako koszty bezpośrednie czy pośrednie?
Tak, koszty promocji projektu mogą być kwalifikowalne – o ile spełniają ogólne warunki wskazane w regulaminie, czyli są:
- niezbędne do realizacji projektu,
- racjonalne, celowe i efektywne,
- faktycznie poniesione w okresie realizacji projektu,
- udokumentowane (identyfikowalne i zgodne z ustawą o rachunkowości),
- ujęte w szczegółowym kosztorysie.
Koszty promocji najczęściej kwalifikują się jako KOSZTY BEZPOŚREDNIE, jeśli są przypisane do konkretnych działań projektowych (np. zaproszenia na warsztaty, plakaty, posty sponsorowane) i mają jasno określony cel w harmonogramie i budżecie projektu.
Czy ArtSteps jest bezpłatnym narzędziem?
Tak, dostęp do platformy ArtSteps jest bezpłatny. Dowiedz się, jak stworzyć własną wystawę cyfrową!
Jak możemy Ci pomóc?
Specjalizujemy się w realizacji innowacyjnych działań edukacyjnych i animacyjnych w bibliotekach oraz instytucjach kultury. Oferujemy gotowe rozwiązania i wsparcie merytoryczne.
- Zwiększ szanse na dofinansowanie dzięki wykorzystaniu innowacyjnych metod edukacyjnych!
- Skorzystaj z naszego doświadczenia – pomożemy Ci w dopasowaniu koncepcji zajęć do założeń programu.
- Dostosujemy działania do Twoich potrzeb – zaprojektujemy unikalne rozwiązania, uwzględniając lokalny kontekst Twojej instytucji.
