13 czerwca 2022 w Czarni (woj. mazowieckie) odbył się warsztat poświęcony tematowi komunikacji międzyludzkiej prowadzony przez Agnieszkę Szczerek. W szkoleniu wzięło udział kilkanaście osób z różnych lokalnych ośrodków kulturalnych, społecznych i edukacyjnych.
Komunikacja interpersonalna to obszar bardzo szeroki. A przede wszystkim znany każdemu, ponieważ wszyscy – bez wyjątku – każdego dnia komunikujemy się z innymi. Mamy jednak różne doświadczenia, wiedzę i umiejętności w tym zakresie. Odczuwamy różne emocje, mamy także różne przekonania, które wspierają nas lub utrudniają komunikację z innymi.
Jak się komunikować?
W trakcie warsztatu uczestnicy stworzyli wspólnie własny model komunikacji. Ale poznali też teorię kwadratu komunikacyjnego von Thuna, która mówi o czterech płaszczyznach komunikowania się. Omówiliśmy komunikat typu „ja”. Zbudowaliśmy „bank asertywnych zwrotów” do wykorzystania w różnych sytuacjach społecznych (np. jak asertywnie zareagować na atak albo odmówić drugiej osobie). Przy omawianiu technik aktywnego słuchania stworzyliśmy sytuację, w której nadawcy jawnie nie byli słuchani przez odbiorców. Mimo, że sytuacja ta była ćwiczeniowa i całkowicie sztuczna, a do tego trwała mniej niż 1 minutę, wzbudziła wiele emocji po obu stronach. Pokazała uczestnikom, że emocje zawsze są prawdziwe i wiele mówią o relacji, w której się znajdujemy. Omówiliśmy też zasady przekazywania informacji trudnych oraz model komunikacji oparty o NVC, czyli porozumienie bez przemocy. Zastanawialiśmy się, na co my możemy wpłynąć i ile możemy zrobić, żeby zadbać o dobrą komunikację. Zarówno od strony nadawcy, jak i od strony odbiorcy.
Różne sytuacje, różne problemy
Grupa pracowała aktywnie i z dużą otwartością. Uczestnicy dzielili się swoimi refleksjami oraz przywoływali z życia różne sytuacje, w których nie wiedzieli, jak zareagować albo jak przekazać jakąś potencjalnie trudną informację. Ponieważ w warsztacie uczestniczyły osoby z różnych grup zawodowych (pracownicy biblioteki, urzędu gminy, centrum usług społecznych, a także nauczyciele), w trakcie warsztatu pojawiały się różne przykłady i pytania dotyczące pracy z dziećmi czy z osobami z trudnościami komunikacyjnymi, ale także takie dotyczące komunikacji w rodzinie, np. z własnymi dziećmi z pozycji rodzica.
Komunikacja międzyludzka a odpowiedzialność
Wielokrotnie podczas warsztatu zastanawialiśmy się też nad tym, za co my jesteśmy odpowiedzialni. Czyli gdzie są granice naszej odpowiedzialności w komunikacji z drugim człowiekiem. Ponadto rozmawialiśmy o otwartości, byciu przy kimś w ciszy oraz dzieleniu się własnym doświadczeniem bez narzucania drugiej stronie naszego zdania. Sporo rozważaliśmy też o tym, w jaki sposób kontekst kulturowy narzuca nam formy komunikacji i jej zawartość. Jesteśmy czasem uczeni już jako dzieci, że pewnych rzeczy się nie mówi albo nie wyraża się konkretnych emocji.
Zawsze zaczynamy od siebie
Na zakończenie warsztatu uczestnicy stwierdzili, że choć sporo o komunikacji wiedzieli intuicyjnie albo z innych szkoleń, to warsztat pozwolił im ponazywać różne aspekty komunikacji, zwrócić na nie świadomie uwagę oraz dowiedzieć się nowych rzeczy o sobie. Uczestnicy doszli też do wniosku, że to teraz już tylko od każdego indywidualnie zależy, czy refleksje i chęć zmian rzeczywiście zaczną wprowadzać w swoje życie. Oczywiście małymi krokami, aby polepszyć swoją komunikację z innymi. Nie zawsze będzie to łatwe, ale na pewno warte wysiłku.
