Kilka dni temu Biblioteka Narodowa opublikowała coroczny raport „Stan czytelnictwa książek w Polsce” w 2023 roku. Wszyscy świętujemy – rok temu 34% respondentów deklarowało przeczytanie przynajmniej jednej książki, zaś w tym roku – 43%! To bardzo dobra informacja. Takich ciekawych statystyk jest tam więcej. Ale dane to nie wszystko – teraz czas na ich interpretację! Jakie są przyczyny zmian? I co one oznaczają dla bibliotek i bibliotekarzy?
-
Książki drukowane mają się dobrze!
F.W. Lancaster, bibliotekoznawca i badacz informacji naukowej przewidywał w latach 80, że w wyniku rewolucji elektronicznej nastąpi „dematerializacja” biblioteki tradycyjnej na rzecz wirtualnej, zaś około 2000 roku dojdzie do zaniku bibliotek tradycyjnych. Cóż, jego przewidywania zupełnie się nie sprawdziły. Nie sprawdziły się także złowieszcze glosy, że ebooki i audiobooki „zabiją” książkę drukowaną. Rzeczywiście, audiobooków słuchamy coraz częściej (podczas jazdy do pracy lub wykonywania codziennych czynności – wspaniale!), ale czytelnictwo ebooków w niektórych państwach wręcz maleje (np. w Danii – aż o 15%. Źródło: Rynek książki w Polsce i na świecie, „Biblioteka Analiz”, 2023, nr. 604)
Wniosek? Polecajmy książki drukowane chwaląc się ich okładkami, formatem i typografią, publikując zdjęcia w mediach społecznościowych i promując tradycyjne czytelnictwo.
-
Czytanie i granie
Granie w gry jest stratą czasu? Lepiej czytać książki zamiast grać? Jedno drugiego nie wyklucza! I to właśnie pokazuje nam raport Biblioteki Narodowej. Czytelnicy to również gracze. Lubią odwiedzać fantastyczne światy i poznawać wciągające historie.
Domyślacie się zapewne, jaki jest mój wniosek Warto promować gry w bibliotece (np. polecam sprawdzić, jak działa Nerdoteka w Książnicy Podlaskiej!). Ale warto też robić gry w bibliotece! Mobilne, planszowe, wielkoformatowe. Grywalizacja to świetny pomysł na nowoczesną edukację o literaturze i o regionie. Baza inspiracji dla Ciebie to baza gier stworzonych przez inne biblioteki. I cała strona Good Games – zapraszam!
-
Czytanie, nie kupowanie
To ciekawe, że większość społeczeństwa narzeka na „trudne czasy” i kłopoty finansowe, a jednak woli kupować książki, niż po prostu je… czytać. Sama mam półki pełne książek, które są dla mnie ważne. Jednak gdy po prostu chcę poznać coś nowego, sprawdzić, wrócić do klasyki – wolę wypożyczać.
Może trzeba bardziej uświadamiać ludzi, że w bibliotece można wypożyczać kody Legimi? Albo nawet czytniki? Może warto też chwalić się, że biblioteka szybko zaopatruje się w nowości, na dodatek ma również wcześniejsze książki wybranego autora, które czasami nie są już dostępne w księgarniach?
Zobaczcie, jaką fajną akcję zorganizowała Miejska Biblioteka Publiczna we Wrocławiu!
-
Bibliotekarz – influencer
Coś, co od lat niepokoi mnie w raporcie „Stan czytelnictwa książek” to dane pokazujące, skąd czytelnicy dowiadują się o czytanych książkach. Zazwyczaj od znajomych, czasem od rodziny. Nieczęsto od bibliotekarzy.
To wymaga budowania relacji bibliotekarz-czytelnik. I otwarcia się na nowe, cyfrowe kanały komunikacji. Kojarzycie trendy, takie jak: bookstagram, booktok, filmy na YouTube z poleceniami od książkowych influencerów? Spróbuj wprowadzić coś takiego w swojej bibliotece. Polecaj książki i nagrywaj o tym krótkie filmiki, tak jak Miejska Biblioteka Publiczna w Gliwicach, albo Mediateka we Wrocławiu.
Cieszymy się z 43%, ale to dopiero jest sukces! Dwa razy więcej mężczyzn przychodzi do biblioteki! Co się wydarzyło? Może zobaczyli tam dla siebie odpowiednią ofertę (np. genialne akcje Miejskiej Biblioteki Publicznej w Dobczycach), może przychodzą z dziećmi (np. Klub Ojców w Miejskiej i Powiatowej Bibliotece Publicznej w Raciborzu), a może po prostu czytanie jest teraz trendy!
Tak czy inaczej, bibliotekarzu – zaproś mężczyzn do swojej biblioteki! Pokazuj książki, które mogą ich zainteresować, pokazuj zdjęcia, na których widać, że panowie są obecni na bibliotecznych wydarzeniach.
Podsumowując: jest naprawdę dobrze. Akcje promujące czytelnictwo, które są organizowane w bibliotekach przynoszą skutki. Spotkania autorskie, targi książek i różnorodne wydarzenia okołoksiążkowe dają lokalnej społeczności szansę do kontaktu ze sobą nawzajem i z literaturą. To co, celujemy w wynik 50% osób, które czytają w raporcie „Stan czytelnictwa książek” w 2024 roku?
