Pod koniec maja pracownicy Biblioteki w Białobrzegach wzięli udział w cyklu szkoleń dotyczących dostępności w instytucjach kultury. Jako specjalistka ds. dostępności architektonicznej i informacyjno-komunikacyjnej oraz komunikacji interkulturowej z ponad 10-letnim doświadczeniem w pracy z NGO, a także w administracji publicznej – miałam przyjemność poprowadzić dwa spotkania. Pierwsze z nich było zatytułowane: „Oferta kulturalna dla osób ze szczególnymi potrzebami”, zaś drugie: „Osoby z niepełnosprawnościami w bibliotece”. Mimo zdalnej formy szkolenia i braku możliwości komunikowania się poprzez kamerkę lub mikrofon, uczestnicy wykazywali bardzo dużą aktywność!
Oferta kulturalna dla osób ze szczególnymi potrzebami
Pozytywna energia, empatia i otwartość na różne potrzeby osób odwiedzających bibliotekę. Te kluczowe hasła przyświecały szkoleniu „Oferta kulturalna dla osób ze szczególnymi potrzebami”.
Na początku szkolenia uczestnicy przedstawili się oraz opowiedzieli o swoich doświadczeniach w kontaktach z osobami ze szczególnymi potrzebami. Na tej podstawie zakomunikowali także swoje oczekiwania względem tego spotkania. W pierwszej części programu omówiliśmy kluczowe aspekty, o których należy pamiętać planując wydarzenia kierowane m.in. do osób o różnych potrzebach. Mówiliśmy także o tym, jak formułować komunikaty o wydarzeniu z uwzględnieniem języka włączającego. Czyli takiego, który zaprasza do udziału, a nie stygmatyzuje osoby o dodatkowych potrzebach.
W kolejnym etapie spotkania przedstawiłam zasady dostępności wydarzeń kulturalnych pod kątem informacyjno-komunikacyjnym. Uczestnicy zapoznali się m.in. z takimi pojęciami jak audiodeskrypcja, napisy rozszerzone oraz tekst łatwy do czytania i rozumienia. Pokazałam także narzędzia ułatwiające tworzenie tekstu ETR.
Przykłady dobrych praktyk
Po przerwie zapoznałam uczestników z dobrymi praktykami tworzenia oferty kulturalnej w bibliotekach w USA oraz w Australii. Szczególne zainteresowanie wzbudziły ogrody sensoryczne w Brooklyn Public Library, w których prowadzono zajęcia wspomagające naukę komunikowania się i czytania dla dzieci oraz młodzieży z niepełnosprawnościami intelektualnymi, z trudnościami emocjonalnymi, poznawczymi, a także z niepełnosprawnościami sprzężonymi. Zaprezentowałam również inne dobre praktyki. Takie, jak na przykład Miesiąc Świadomości Profilaktyki Zdrowia Psychicznego. Albo bezpłatna wymiana czasopism dla osób, które nie mogą pozwolić sobie na założenie konta bibliotecznego.
W podsumowującej części szkolenia omówiliśmy wspólnie sposoby tworzenia strategii promowania i komunikowania dostępności wydarzeń. Wskazując tu także na pozytywne przykłady innych instytucji kultury w Polsce.
W trakcie całego spotkania uczestnicy uzyskiwali bardzo praktyczne przykłady z życia. Otrzymywali informacje o możliwości zastosowania poszczególnych rozwiązań tak, by mogły one być użyteczne w bibliotece. A także dzielili się swoimi przemyśleniami lub pytaniami.
Osoby z niepełnosprawnościami w bibliotece
Następnego dnia uczestnicy mieli okazję przekonać się, że potrzeba dostępności dotyczy nie tylko osób z niepełnosprawnościami, ale znacznie szerszej grupy społeczeństwa. Właśnie dlatego warto ją wdrażać krok po kroku. Mimo zdalnej formy szkolenia uczestnicy mieli okazję w interaktywny sposób współtworzyć to spotkanie. W pierwszej części zaprosiłam ich do udziału w quizie,. Jego celem było rozwianie podstawowych stereotypów na temat osób z różnymi trudnościami. W dalszej części uczestniczki i uczestnicy mieli okazję doświadczyć perspektywy osób g/Głuchych i słabosłyszących, osób z różnymi rodzajami nie(do)widzenia, a także osób w spektrum autyzmu. Zapoznali się także z różnymi technikami poruszania się osób z niepełnosprawnością ruchu, choć jak wiadomo – NIE KAŻDA NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ JEST WIDOCZNA.
Dostęp do biblioteki, dostęp do literatury
W dalszej części programu uczestnicy zapoznali się z podstawowymi kryteriami dostępności architektonicznej. Otrzymali praktyczne porady, jak za pomocą niekiedy niewielkich nakładów finansowych tworzyć dostępną przestrzeń, a także jakich rozwiązań zdecydowanie nie stosować. Następnie zostały zaprezentowane kluczowe zasady, o których warto pamiętać w komunikacji z osobami o różnym stopniu sprawności. Np. jak komunikować się z osobą g/Głuchą, jeśli nie mamy dostępu do tłumaczenia na język migowy (choć warto o to zadbać w najbliższej przyszłości). Albo jak asystować osobie niewidomej i czego mogą potrzebować osoby w spektrum autyzmu w procesie obsługi w bibliotece. Omówiliśmy także sposoby zapewniania dostępu do literatury dla osób niewidomych i słabowidzących z uwzględnieniem nowoczesnych technologii. Wyjaśniłam uczestnikom, dlaczego druk książki w alfabecie Braille’a to nie zawsze doskonały pomysł i na co w szczególności zwrócić uwagę w tym aspekcie.
Poruszyliśmy także ważny, a często pomijany wątek, ewakuacji z obiektu osób z niepełnosprawnościami lub innymi dodatkowymi potrzebami. Pokazałam przykładowe rozwiązania wspierające ten proces i podkreśliła znaczenie odpowiednich procedur ewakuacyjnych.
W ostatniej części szkolenia uczestnicy zapoznali się z 5 krokami strategii wdrażania dostępności, począwszy od spaceru badawczego, po monitoring dostępności.
Sądząc po pozytywnych informacjach zwrotnych po szkoleniu, był to owocnie spędzony czas. Mocno trzymamy kciuki za uczestników, by tworzenie kolejnych dostępnych wydarzeń kulturalnych przyszło im z lekkością po otrzymaniu dawki wiedzy od nas!
