Biblioteka Narodowa od 1992 r. systematycznie prowadzi socjologiczne badania nad nawykami czytelniczymi Polaków. Najnowsze badanie zostało przeprowadzone w marcu 2022 r. Opublikowany pod koniec czerwca raport o stanie czytelnictwa opiera się zarówno na badaniu wiosennym, jak również na danych uzyskanych podczas wcześniejszego badania, przeprowadzonego w listopadzie 2021 r. Czego dowiadujemy się z najnowszego raportu o stanie czytelnictwa w Polsce?
Polacy najchętniej czytają w internecie
Z raportu wynika, że najczęściej czytamy wiadomości na portalach internetowych i posty w mediach społecznościowych. Dotyczy to szczególnie osób młodych. Z kolei osoby, które przekroczyły 60. rok życia, chętniej sięgają po gazety i czasopisma. Jeśli chodzi o czytanie książek, jest to preferowany sposób spędzania czasu wolnego dla około 10% Polek i Polaków. Kobiety czytają chętniej (15%) niż mężczyźni (8%). W swoich wyborach czytelniczych najczęściej kierują się opiniami rodziny i przyjaciół. Mężczyźni z kolei opierają się na swoich doświadczeniach i chętnie sięgają po książki tych autorów, których już znają.
MĘSKIE CZYTANIE – BIBLIOTEKA DLA MĘŻCZYZN
W ramach projektu Męskie Czytanie organizujemy szkolenia, aby wesprzeć bibliotekarzy w promocji czytelnictwa wśród chłopców, mężczyzn i nastolatków.
- Klub ojca w bibliotece – czytający tata jako nowy typ użytkownika w bibliotece Przeczytaj relację z tego szkolenia!
Odwiedziny w bibliotece (podobnie jak wyjście do galerii czy muzeum) jako preferowany sposób spędzania czasu wolnego zadeklarowało w ostatnim badaniu tylko 1% respondentów. Na drugim biegunie znalazło się oglądanie filmów, seriali i telewizji. Te działania preferuje niemal połowa uczestników badania. Wyniki te wskazują, że aby przyciągnąć do biblioteki osoby nieczytające, warto budować ofertę w oparciu o książki, które zostały zekranizowane (jako filmy bądź seriale). Biblioteczną półkę z książkami, które stały się podstawą dla produkcji popularnych platform Netflix i HBO, stworzyła m.in. Miejska Biblioteka Publiczna w Ostrowi Mazowieckiej.
SPRAWDŹ TE SZKOLENIA OD GOOD BOOKS!
- Od serialu do książki. Od książki do serialu. Przyciąganie młodzieży do biblioteki za pomocą najnowszych produkcji Netflixa i HBO. Przeczytaj relację z tego szkolenia!
- Popkulturowy szał nawiązań, czyli jak pokazać młodzieży, że czytanie jest cool?
Wpływ pandemii na czytelnictwo
Pandemia odcisnęła swoje piętno na niemal wszystkich obszarach życia, wpłynęła również na czytelnictwo. Widać to w statystykach dotyczących źródeł czytanych książek. Polacy (szczególnie ci, którzy czytać lubią) książki najczęściej kupują, przy czym w ostatnich latach wciąż rośnie zainteresowanie zakupami online. Podobną tendencję widać także na innych rynkach. To z pewnością przynajmniej częściowo wynik kolejnych lockdownów.
Co ciekawe, książki najchętniej kupują mieszkańcy dużych miast (powyżej 200 tys. mieszkańców). Jednocześnie jest to grupa, która najrzadziej odwiedza biblioteki publiczne.
Drugim wyraźnie widocznym skutkiem pandemii jest spadek ilości czytelników wypożyczających książki z bibliotek. Spadek ten jest niestety dość znaczy – z 18 punktów procentowych w 2019 r. do 13 w roku 2021. Niewątpliwie jest to skutek czasowego zamknięcia bibliotek, jak i innych trudności związanych z pandemią. Gdyby chcieć wskazać plusy tego trudnego okresu, to niewątpliwie są nimi nowe umiejętności, których wszyscy musieliśmy się nauczyć. Chodzi o kompetencje związane z pracą zdalną oraz animacją czytelnictwa i obsługą czytelników w sieci.
Na szczęście z porównania wyników badań z lat 2019-2022 płynie optymistyczny wniosek. Wydaje się, że czytelnictwo w Polsce wraca do poziomu sprzed pandemii.
Książka papierowa, cyfrowa, a może do słuchania?
Z najnowszego raportu dowiadujemy się, że czytelnicy wciąż preferują książki drukowane. Po co najmniej jedną książkę w formacie cyfrowym sięgnął tylko co 20 czytelnik objęty badaniem.
SPRAWDŹ TE SZKOLENIA OD GOOD BOOKS!
- Czytniki i e-booki w bibliotece – jak zacząć wprowadzać je do oferty? Sposoby wykorzystania czytnika, tworzenie regulaminu wypożyczania, statystyki, praktyczne przykłady. Przeczytaj relację z tego szkolenia!
- E-czytelnik w Polsce. Jak budować ofertę czytania w sieci – gazety, książki, ebooki, audiobooki.
Naturalnie ebooki i audiobooki są chętniej czytane/słuchane przez osoby o wyższych kompetencjach cyfrowych, młodsze, których praca wymaga korzystania z internetu. W tej grupie są także rodzice dzieci w wieku 12-18 lat. Po formaty cyfrowe najchętniej sięgają mieszkańcy dużych miast, szczególnie zaś te osoby, które przed komputerem spędzają ponad 5 godzin dziennie. Z kolei największa niechęć do ebooków charakteryzuje tych czytelników, którzy bardzo lubią czytać. 82% z tych osób sięgnęłoby tylko po książkę drukowaną.
Amatorzy cyfrowych formatów mają dostęp do książek przede wszystkim dzięki platformom oferującym płatne abonamenty. Warto zwrócić uwagę, że książki to nie jedyna praktyka lekturowa. Można tutaj zaliczyć również podcasty, których potencjał można z powodzeniem wykorzystać w bibliotece. Internetowe audycje są szczególnie chętnie słuchane przez osoby aktywnie uczestniczące w szeroko rozumianej kulturze.
Z raportem o stanie czytelnictwa można zapoznać się na stronie Biblioteki Narodowej.
