Szkolenie „Literatura Bliskiego Wschodu – praktyczny przegląd” zostało zrealizowane w dniu 26 listopada 2020 r. w formie online. Poprowadził je Krzysztof Żwirski, doktorant w Katedrze Porównawczych Studiów Cywilizacji UJ. Szkolenie miało na celu zapoznanie uczestników i uczestniczek z najciekawszymi tekstami literatury tworzonej w regionie MENA (z ang. Middle East North Africa), który obejmuje kraje arabskie Afryki Północnej oraz kraje Bliskiego Wschodu.
Literatura Bliskiego Wschodu w Polsce
Literatura Bliskiego Wschodu, szczególnie zaś powieści autorstwa bliskowschodnich pisarzy i pisarek, stają się w ostatnich latach coraz bardziej popularne na polskim rynku wydawniczym. Podobnie jest z reportażami o tematyce społecznej, politycznej i podróżniczej, które dotyczą krajów tego regionu. Jednocześnie nie zawsze łatwo jest odróżnić wartościowe pozycje od tych, które powielają orientalistyczne stereotypy.
W szkoleniu „Literatura Bliskiego Wschodu – praktyczny przegląd” wzięło udział przeszło 100 pracowników i pracowniczek bibliotek z Zielonej Góry, Olesna i Nowego Targu. Uczestnicy chętnie i wyczerpująco wypełnili przesłaną wcześniej przez Good Books ankietę. Zawierała pytania o podstawowe skojarzenia z literaturą Bliskiego Wschodu i przypadki styczności z nią podczas pracy w bibliotece. Odpowiedzi pomogły przygotować atrakcyjny program szkolenia.
Literatura piękna i poezja z Bliskiego Wschodu
Podczas dwugodzinnego szkolenia uczestnicy zapoznali się ze zjawiskami najbardziej charakterystycznymi dla literatury Bliskiego Wschodu. Poruszone zostały tematy takie jak nadrzędna rola poezji nad prozą, siła tradycji ustnej i rozwarstwienie społeczne. Krzysztof Żwirski zwrócił także uwagę na widoczną w tekstach tzw. dyglosję. Jest to zjawisko jednoczesnego posługiwania się przez wspólnotę dwiema formami języka – literacką i potoczną. Uczestnicy dowiedzieli się także o obecnym w literaturze Bliskiego Wschodu motywie nostalgii za mitologizowaną przeszłością.
W dalszej części szkolenia nastąpił przegląd twórczości najciekawszych autorów regionu. Krzysztof Żwirski zaprezentował szeroki przekrój gatunkowy od prozy i poezji aż po literaturę dziecięcą i komiks. W ciekawy sposób przedstawił literacką twórczość od Egiptu (Nadżib Mahfuz i Alaa al Aswany), przez Maroko (Tahar Ben Jelloun) po Turcję (Orhan Pamuk i Elif Shafak) i Iran (Szahrnusz Parsipur, Goli Taraghi, Szirin Ebadi, Marjane Satrapi).
W rezultacie szkolenia uczestnicy dowiedzieli się o różnicach pomiędzy literaturą wschodnią i literaturą o Wschodzie (tj. literaturą orientalistyczną). Pomogło to rzucić nowe światło m.in. na popularne teksty polskich autorów piszących o krajach Wschodu pod pseudonimami (Tanya Valko, Laila Shukri).
Reportaże o Bliskim Wschodzie
Bardzo ważną częścią szkolenia były teksty reporterskie traktujące o wybranych zjawiskach społecznych współczesnego świata arabskiego. Na zakończenie omówione zostały pozycje poruszające zagadnienia szczególnie istotne w globalnej debacie publicznej o krajach Bliskiego Wschodu. Uczestnicy szkolenia poznali szeroki katalog książek w kompetentny sposób przybliżających zagadnienia takie jak kryzys migracyjny, seksualność, prawa kobiet, praktyki morderstw honorowych, Arabska Wiosna czy wojna domowa w Syrii.
Szkolenie zilustrowały pokazy fragmentów filmów związanych z omawianymi książkami. Uczestnicy mieli także okazję usłyszeć czytane fragmenty powieści i wiersze.
