Home inne Dyskusyjne Kluby Komiksu (DKK-o)

Dyskusyjne Kluby Komiksu (DKK-o)

W ostatnich latach wyraźnie obserwujemy wzrost popularności komiksu w bibliotekach, instytucjach kultury, szkołach i innych placówkach edukacyjnych. Mimo że powieść graficzna wyrosła z kultury masowej, wiele spośród współczesnych komiksów jest czymś znacznie więcej, niż czystą rozrywką. Świadczy o tym choćby coraz częstsza obecność powieści graficznych w prestiżowych konkursach literackich i nominacje do nagród takich jak Nagroda Pulitzera, Nagroda Bookera czy NIKE. Nic dziwnego, że zaczynają powstawać dyskusyjne kluby komiksu. Niesamowita różnorodność komiksu i powieści graficznej oferuje lekturę dla czytelnika (odbiorcy) w każdej kulturze i każdym wieku.

Dyskusyjne Kluby Komiksu (DKK-o)

Rosnąca popularność komiksu, jego rozmaitość gatunkowa oraz stylistyczna stwarzają idealne pole do dyskusji w ramach klubów książki. Dyskusyjne kluby komiksu to znakomita możliwość wspólnego odkrywania fenomenu, różnorodności, potencjału edukacyjnego i wszelkich innych wartości, które oferuje powieść graficzna. To również dobra alternatywa dla regularnych spotkań wokół literatury. Może warto, choćby po prostu dla odmiany, od czasu do czasu omówić powieść graficzną zamiast książki albo sięgnąć zarówno po dzieło literackie, jak i jego adaptację w formie komiksu?

Fani komiksów na spotkaniudyskusyjne kluby komiksu podczas spotkaniaSpotkanie Klubu Komiksu

Co oferują Dyskusyjne Kluby Komiksu?

Podobnie do literatury, filmu i sztuk plastycznych, komiksy (powieści graficzne) otwierają nam dostęp do świata pełnego nieskończonych możliwości kreacji, prawdziwych emocji i do głębokiego (współ)doświadczania. Rozwijają uważność, wrażliwość, zdolność krytycznego myślenia. Pozwalają zmieniać perspektywę spojrzenia, poznawać nowe kultury, przeżywać przygody i o wiele, wiele więcej. Potrzeba rozmowy, wymiany poglądów, spostrzeżeń i refleksji po przeczytaniu komiksu towarzyszy nam tak samo, jak po przeczytaniu wartościowej książki czy obejrzeniu dobrego filmu, spektaklu, wystawy.

Dyskusyjne kluby komiksu są właśnie po to, aby zapewnić przestrzeń do konstruktywnej dyskusji na temat powieści graficznych. Łączą entuzjastów gatunku, którzy tworzą tym samym nowe lokalne społeczności skoncentrowane wokół miejsca spotkań grupy (w domyśle: biblioteki😊). Są także po to, aby upowszechniać komiks jako wartościowe medium. Również do działań promujących literaturę, jak również wobec ciągłego zmagania się komiksu ze stereotypem niezbyt ambitnej rozrywki, przeznaczonej głównie dla młodzieży.

Jeśli myślimy o klubach dla dzieci i młodzieży, możemy dodać do wartości dyskusji o komiksach aspekt edukacyjny.[1] Uczniowie i młodsi czytelnicy chętnie sięgają po komiks. Jednak na ile uważna jest ich lektura, wiedzą jedynie oni sami. Chyba że ktoś z nimi porozmawia, jednocześnie podpowiadając (bez dydaktycznego tonu, to ważne!), na co jeszcze można zwrócić uwagę w treści zawartej w słowie i obrazie.

Gdzie i kto może prowadzić spotkania klubu?

Dyskusyjne kluby komiksu (podobnie jak dyskusyjne kluby książki) mogą być prowadzone w różnych miejscach, niekoniecznie bibliotekach. Oczywiście najdogodniej jest, kiedy klub działa przy miejscu dobrze zaopatrzonym w komiksy.  Stwarza to najlepszą możliwość dostępu do omawianych tytułów dla wszystkich klubowiczów. Oprócz bibliotek takimi miejscami są księgarnie (z komiksami), domy kultury, szkoły.
Osobą prowadzącą, moderującą spotkania, może być zarówno pracownik danej instytucji, jak i dowolny członek grupy. W przypadku szkół – nauczyciel, rodzic czy uczeń.

Rozmowy Dyskusyjnego Klubu KomiksuNa spotkaniu Dyskusyjnego Klubu KomiksuKsiążki na spotkaniu DKK

Od czego zacząć?

Jeśli zdecydujesz się założyć dyskusyjny klub poświęcony komiksowi, warto na początku zadać sobie kilka pytań:

  1. Kto będzie uczestnikiem klubu? Czy zdecydujesz się prowadzić spotkania dla dorosłych czy młodszych czytelników?[2] Jeśli dla młodszych – czy potrafisz moderować dyskusję w takiej grupie?
  2. Gdzie będą odbywać się spotkania klubu? Czy biblioteka, w której pracujesz, spełnia warunki odpowiednie do prowadzenia dyskusji w kameralnej atmosferze? Czy jest na tyle dobrze skomunikowana, żeby ludzie z różnych części miasta mogli bez problemu do niej dojechać? Może lepiej wybrać inną filię albo zaprzyjaźnioną instytucję, miejsce?
  3. Jak często będziecie się spotykać? Dobrze jest zastanowić się na wstępie, z jaką częstotliwością będą odbywać się spotkania. Pomoże to dostosować do niej liczbę omawianych tytułów (albo ich objętość) i nie kolidować z innymi wydarzeniami w bibliotece.

Wszystkie punkty zweryfikujesz po upływie czasu. Jednak przed rozpoczęciem działalności klubu warto przygotować sobie odpowiedzi na powyższe pytania. Będziesz czuć się pewniej zakładając klub, a w razie potrzeby przyjdzie jeszcze pora na zmianę formuły spotkań.

Na początek kilka zasad

Podczas pierwszego spotkania ustalcie – już wspólnie – kilka podstawowych spraw:

  1. Jakiego rodzaju komiksom poświęcicie spotkania? Czy działalność klubu będzie dedykowana konkretnemu gatunkowi komiksu (np. biografiom, reportażom, komiksom superbohaterskim)? Czy zdecydujecie się na różnorodność gatunkową? A może umówicie się na omawianie jedynie komiksów niezależnych, serii komiksowych albo mangi? Wybór należy do was, ale weźcie pod uwagę dostęp do konkretnych zbiorów.
  2. Jaką przyjmiecie formułę wyboru tytułów? Czy ustalicie listę komiksów już na początku, będziecie wybierać je ze spotkania na spotkanie, a może umówicie się, ze każdy po kolei zaproponuje „swoje” tytuły? Można też wprowadzić zasadę głosowania na wybrany komiks spośród zaproponowanych przez uczestników. W każdym przypadku pamiętajcie o zakresie dostępności komiksów w bibliotekach.
  3. Czy będziesz jedynym moderatorem/moderatorką dyskusji? A może będziecie się zmieniać w tej roli?
  4. Jak będziecie się ze sobą komunikować w przerwie między spotkaniami? Dobrze jest stworzyć platformę wymiany informacji, tak aby wszyscy członkowie mieli dostęp do wewnętrznych ustaleń grupy, nawet pomimo nieobecności na którymś ze spotkań.

Przed pierwszym spotkaniem warto przygotować ankietę diagnozującą i zbadać zainteresowanie potencjalnym klubem wśród czytelników biblioteki. Przygotowując kilka prostych pytań, możesz jeszcze przed rozpoczęciem działalności klubu dowiedzieć się zarówno, czy istnieje zapotrzebowanie na dyskusje o komiksach, jak i poznać sugestie formuły spotkań. Niewykluczone, że ktoś podpowie ci rozwiązanie, którego wcześniej nie zakładałeś, a które doskonale sprawdzi się w twojej bibliotece.

Książkowe wydania komiksówdyskusyjne kluby komiksu na świeżym powietrzuSpotkanie Dyskusyjnego Klubu Komiksu

Jak czytać uważnie – wskazówki

Obojętnie czy decydujesz się na prowadzenie dyskusji, czy jesteś jednym z uczestników spotkania, za każdym razem staraj się przygotować przed spotkaniem. Czytaj uważnie i krytycznie, aby brać czynny udział w dyskusji. W tym celu spróbuj wdrożyć następujące nawyki:

– rób notatki! Pomogą ci nie tylko odnosić się do konkretnych fragmentów komiksu podczas dyskusji, ale wpłyną również na zapamiętanie i zrozumienie tego, co przeczytałeś/przeczytałaś.

– zadawaj [sobie] pytania, które mogą paść podczas dyskusji z innymi czytelnikami. Będziesz mógł/mogła lepiej zidentyfikować się z przeczytanym komiksem i ugruntować swoje przemyślenia.

– podczas lektury zwracaj uwagę zarówno na tekst jak i obraz. Jest to podstawowa umiejętność odczytywania komiksu. Obraz nie jest literalną ilustracją tekstu, dlatego często znajdziesz w nim dodatkowe treści, tropy i znaczenia. Szukaj symboli i różnych możliwości interpretacyjnych. Relacja tekstu i obrazu jest kolejnym elementem analizy komiksu. W wielu przypadkach, czytając komiks kilkukrotnie, za każdym razem odkryjesz coś nowego.

– staraj się zwracać uwagę na konstrukcję powieści graficznej i rządzące nią mechanizmy. Spróbuj zauważyć, jakie środki wyrazu zostały zastosowane do podkreślenia idei, tematów, emocji, zmian czasowych itd. Jak zakomponowano plansze, wyeksponowano bohaterów i poszczególne wątki fabularne.

– porównuj komiksy z innymi utworami. Czy to, co czytasz, coś ci przypomina? Jakąś scenę z filmu, wątek twojej ulubionej powieści, styl któregoś z malarzy, a może inny komiks? Szukaj potwierdzenia swoich skojarzeń. Sięgnij również po zbliżone tematycznie dzieła, a także po inne utwory tego samego twórcy. Zobacz, masz już temat kolejnego spotkania! :)

Pora na moderatora

Jako moderatorka/moderator czuwasz nad przebiegiem dyskusji, dbasz o komfort uczestników spotkania i przyjazną atmosferę. To na tobie spoczywa ciężar przygotowań, musisz wykazać się pomysłami na urozmaicanie dyskusji. Często również to ty organizujesz dostęp do zbiorów uczestnikom grupy.

Podczas prowadzenia spotkań zwróć uwagę przede wszystkim na następujące kwestie:
  • Pamiętaj o języku swojej wypowiedzi podczas dyskusji.
  • Nie przerywaj innym, kiedy mówią o swoich refleksjach. Staraj się zrozumieć różne poglądy swoich współrozmówców, a dopiero potem komentuj ich wypowiedzi.
  • Każdą opinię popieraj argumentem.
  • Nie bój się zadawać trudnych pytań.
  • Przygotuj sobie listę 10-15 pytań na każde spotkanie. Nie musisz wykorzystać każdego, ale będziesz mieć pod ręką punkty wyjścia do rozmowy, kiedy dyskusja nie będzie rozwijać się dynamicznie lub utknie w którymś momencie. Unikaj jednak pytań, na które można odpowiedzieć „tak” lub „nie”. Możesz zapytać na przykład o to, co wyróżnia wybraną powieść graficzną na tle innych, o rolę narratora w opowieści i jego perspektywę, o zabiegi formalne służące podkreśleniu idei lub wymowy komiksu.
  • Spotkania warto urozmaicać innymi tekstami kultury: filmami opartymi na komiksach, literackim pierwowzorem omawianego tytułu, reportażami poświęconymi temu samemu zagadnieniu czy fragmentami biografii (listów, pamiętników etc.) bohaterów komiksu.
    Oznaczenie najlepszego polskiego komiksu roku 2018Komiksy w wydaniach książkowychPółka z komiksami

Do dzieła!

Jeżeli zastosujesz się do zaproponowanych wskazówek, powinno ci być łatwiej rozpocząć działalność klubu. Nawet jeśli nie czujesz się zbyt pewnie w roli moderatora, spróbuj swoich sił. Zawsze możesz też zwrócić się o pomoc do znajomego, który moderuje spotkania dyskusyjnych klubów książki, albo do któregoś z członków grupy komiksowej podczas spotkania organizacyjnego. Środowisko skupione wokół komiksu ma to do siebie, że tworzą je ludzie otwarci, życzliwi i wyluzowani. Z całą pewnością odwdzięczą ci się dobrocią za stworzenie możliwości i warunków do prowadzenia dyskusji o komiksach!

[1] Komiks może służyć oczywiście również edukacji dorosłych.

[2] Jeśli określisz grupę wiekową uczestników, łatwiej będzie uniknąć w przyszłości problemów ze zgodnym wyborem tytułów do omawiania, niż wśród czytelników w bardzo zróżnicowanym wieku.

Zobacz także